Erwinka Barzychowska

1929-1939

Erwinka Barzychowska – najmłodsza ofiara niemieckiego ataku na Pocztę Polską w Wolnym Mieście Gdańsku i jednocześnie pierwsza dziecięca ofiara II wojny światowej w mieście.

Urodziła się 16 października 1929 roku, zmarła w wyniku odniesionych ran, kilka dni po swoich dziesiątych urodzinach, 20 października 1939 roku w Szpitalu Miejskim w Gdańsku, po siedmiu tygodniach hospitalizacji. Pochowana na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu (Cmentarz na Zaspie).

Była wychowanką dozorcy Poczty Polskiej Jana Pipki i jego żony Małgorzaty, która jako jedyna z rodziny przeżyła wojnę. Przybyła do nich prawdopodobnie z Kaszub – po śmierci matki, krewnej Małgorzaty Pipke. Uczęszczała do Macierzy Szkolnej w Domu Polskim w Gdańsku. W momencie ataku na budynek Poczty, w której mieszkała jej rodzina, Erwinka znajdowała się wewnątrz wraz z przybranymi rodzicami. Ukryli się w piwnicach, które zostały zalane benzyną przez niemieckich żołnierzy i podpalone miotaczami ognia. Została ciężko poparzona prawdopodobnie w chwili opuszczania budynku.

Od roku 2005 w budynku Zespołu Szkół Łączności znajduje się (widoczna przez szybę od strony ulicy Podwale Staromiejskie) upamiętniająca dziewczynkę rzeźba autorstwa Hanny Kosteckiej. Zgodnie z zamysłem autorki, rzeźba symbolizuje łączność pokoleń. Historia Erwinki przypomina nam o bezsensownym okrucieństwie wojny i jej niewinnych ofiarach, a także o trudach małych pacjentów szpitali.

Jest patronką jednej z gdańskich ulic oraz akcji charytatywnych, takich jak „Daj misiaka dla dzieciaka”, podczas której zbierano pluszaki dla służb ratunkowych z przeznaczeniem dla małych poszkodowanych.

Bibliografia
Daniluk, J., Obrońcy Poczty Polskiej w Gdańsku, broszura IPN, https://pamiec.pl/pa/biblioteka-cyfrowa/dodatki-do-miesiecznika/14184,Jan-Daniluk-Obroncy-Poczty-Polskiej-w-Gdansku.html. Dostęp: 30.09.2018.
Kamińska, A., Erwinka w Zespole Szkół Łączności, http://gdansk.naszemiasto.pl/archiwum/erwinka-w-zespole-szkollacznosci,1034590,art,t,id,tm.html,1034590,art,t,id,tm.html. Dostęp:30.09.2018.
Kosko-Frączek, M., Miejsce dla Erwinki…, http://ibedeker.pl/relacje/miejsce-dla-erwinki/. Dostęp: 30.09.2018.
Obrona Poczty Polskiej 1 IX 1939, [w:] Gedanopedia, https://www.gedanopedia.pl/index.php?title=OBRONA_POCZTY_POLSKIEJ_1_IX_1939. Dostęp: 30.09.2018.
Patroni naszych ulic, red. B. Zwarra, Gdańsk 1984.