Halina Słojewska-Kołodziej

Halina Słojewska-Kołodziej – aktorka teatralna i filmowa, działaczka opozycji antykomunistycznej, działaczka społeczna. Wieloletnia przewodnicząca gdańskiego oddziału Związku Artystów Scen Polskich.

Urodziła się 26 czerwca 1933 roku. Maturę zdała w Bydgoszczy. Jej pierwszym kierunkiem studiów była chemia na Uniwersytecie Warszawskim, ale ostatecznie ukończyła Państwową Wyższa Szkołę Teatralną i Filmową w Łodzi. Występowała w teatrach w Łodzi, Białymstoku, Bydgoszczy, Olsztynie, Krakowie, a także w Teatrze Telewizji. W latach 1966-2000 związana była z Teatrem „Wybrzeże” w Gdańsku. Odegrała w nim ponad 50 ról i wykładała w utworzonym przy nim studium aktorskim. Przygotowała wiele monodramów, które przyniosły jej uznanie krytyki. W 1992 roku przeszła na emeryturę.

Poza pracą artystyczną angażowała się także w działania organizacyjne wokół teatru. Była członkinią Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu (SPATiF) – Związku Artystów Scen Polskich i przewodniczącą jego Oddziału Gdańskiego.

W czasie swojej prezesury kładła nacisk na integrację środowiska aktorskiego oraz jakość repertuaru i możliwości rozwoju zawodowego aktorów i aktorek. Zajmowała się także kwestiami praw autorskich artystów i artystek teatralnych, otwarciem możliwości kształcenia dla kadry technicznej, przygotowaniem archiwum i innymi kwestiami dotyczącymi teatru. Uczestniczyła w tworzeniu i wprowadzania reformy teatralnej w latach siedemdziesiątych – regulowała ona kwestie zatrudnienia i wynagradzania czy też kompetencji dyrektorów. Za jej kadencji na ulicy Mariackiej w siedzibie SPATiF-u powstał klub dla trójmiejskich artystów i artystek. W latach dziewięćdziesiątych została honorową prezeską oddziału.

Działała również w opozycji antykomunistycznej, pod koniec lat siedemdziesiątych uczestniczyła w niezależnych obchodach rocznicy Grudnia 1970 (Kazański A.), a w 1980 roku wraz z aktorkami i aktorami Teatru Wybrzeże występowała dla strajkujących w Stoczni Gdańskiej. Była także współautorką prezentowanego wówczas programu. Po wprowadzeniu stanu wojennego uczestniczyła w bojkocie radia i telewizji; angażowała się także w prace Komitetu Pomocy Internowanym i Aresztowanym. W latach 1982-1988 występowała podczas mszy za ojczyznę organizowanych w gdańskim kościele św. Mikołaja, wieczorach poezji patriotycznej oraz podczas Tygodni Kultury Chrześcijańskiej – kościoły były w tym czasie przestrzenią prezentacji kultury niezależnej. Uczestniczyła w spektaklach teatralnych, wyreżyserowała przedstawienie Wieczernik, które prezentowane było w kościołach Gdańska (dwadzieścia dwa przedstawienia) i Warszawy, wyreżyserowała spektakl Gloria Victis poświęcony obrońcom Westerplatte. W 1988 roku ponownie występowała dla strajkujących w Stoczni Gdańskiej.

Służba Bezpieczeństwa rozpracowywała ją w ramach akcji „Maska” oraz „Zmienniczka” z powodu prowadzenia „działalności w imprezach artystycznych o wydźwięku antypaństwowym” (Dane osoby…).

Jej mężem był Marian Kołodziej – artysta plastyk i scenograf.

Była wielokrotnie nagradzana i wyróżniana za swoje role. W 2006 roku została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, rok później Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2014 roku otrzymała Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska „Neptun” oraz Wielką Pomorską Nagrodę Artystyczną – Gryf Pomorski za całokształt twórczości. W 2016 roku otrzymała Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. A w 1997 roku odmówiła przyjęcia Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski z rąk Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego.

Zmarła 1 listopada 2018 roku.

Bibliografia
Aktorzy Teatru „Wybrzeże” w Stoczni Gdańskiej, „Strajkowy Biuletyn Informacyjny »Solidarność«”, nr 12, 30.08.1980.
Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych”. Halina Zofia Słojewska-Kołodziej, https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/125339. Dostęp 20.11.2018.
Halina Słojewska, http://encyklopediateatru.pl/autorzy/3891/halina-slojewska. Dostęp 20.11.2018.
Halina Słojewska, http://www.hypatia.pl/osoby/halina-slojewska. Dostęp 21.11.2018.
Kazański A., Halina Słojewska-Kołodziej, http://www.encysol.pl/wiki/Halina_S%C5%82ojewska-Ko%C5%82odziej .Dostęp 21.11.2018.
Szanse aktora – rozmowa z prezesem SPATiF Haliną Słojewską, „Litery: magazyn społeczno-kulturalny Wybrzeża”, 1968, nr 5, s. 12–13.
Teatr Drugiego Obiegu. Materiały do kroniki teatru stanu wojennego 13 XII 1981 – 15 XI 1989, opracowanie i redakcja J. Krakowska-Narożniak, M. Waszkiel, Warszawa 2000.

Autorka: Anna Miler

Zdjęcie: Halina Słojewska, fot. Janusz Bałanda-Rydzewski / zbiory ECS