Hildegarda Carlson

Hildegarda Carlson – dyrektorka Stoczni Schichaua w Wolnym Mieście Gdańsku w latach 1924-1927, działaczka społeczna.

Urodziła się 24 stycznia 1877 roku w Elblągu. Jej ojcem był Carl H. Ziese, zaś matką Elżbieta Schichau, córka Ferdynanda Schichau, przedsiębiorcy oraz właściciela stoczni w Gdańsku i Elblągu. Zakłady stoczniowe prowadzone przez rodzinę Schichau, a następnie Ziese były największą niemiecką firmą pozostającą w prywatnych rękach na przełomie XIX i XX wieku w północnej Europie (Kaliszuk 2012). Mieli w swym posiadaniu zakłady w Elblągu, Piławie, Gdańsku, Rydze i Królewcu.

Niewiele wiemy na temat dzieciństwa Carlson. W 1900 roku wyszła za mąż za szwedzkiego inżyniera Carla Friedolfa Carlsona. Mieszkali w Elblągu, a około roku 1909 przenieśli się w okolice Gdańska. Oboje stali się częścią miejscowej elity społecznej, przez wzgląd choćby na wielkie przedsiębiorstwo, jakim były stocznie należące najpierw do dziadka, a potem ojca Hildegardy. W 1917 roku po śmierci Carla Ziesego, dziedziczka została wraz z mężem właścicielką wszystkich stoczniowych przedsiębiorstw oraz majątku należącego do Schichauów – Bielkowa. Tam Carlson, w ramach prowadzonej przez siebie działalności charytatywnej, postanowiła stworzyć ośrodek rehabilitacyjno-wypoczynkowy dla dzieci pracowników swojej stoczni.

I wojna światowa zakończona klęską Niemiec sprawiła, że potęga zakładów Schichaua zaczęła upadać. Niemcom zostały nałożone ograniczenia, między innymi co do wielkości floty, tym samym statki produkowane przez gdańską i elbląską stocznię nie miały rynku zbytu. Dodatkowo, jako że znajdowały się one na terenie Wolnego Miasta, które zgodnie z traktatem wersalskim było zdemilitaryzowane, nie można było na jego terenie w ogóle prowadzić produkcji na potrzeby armii (Potwierdzał to art. 5 Konstytucji Wolnego Miasta Gdańska, zakazujący zakładania baz wojskowych, budowy fortyfikacji i wytwarzania broni, za: Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska z 17 listopada 1920 roku). Doprowadziło to do problemów finansowych stoczni.

Dwudziestego trzeciego października 1924 roku niespodziewanie zmarł Carl Fridolf Carlson. Tym samym jedyną właścicielką zakładów stoczniowych rodziny Schichau została Hildegarda. Rządziła niepodzielnie do dnia swojej śmierci 4 marca 1927 roku. Potem stocznia Schichaua została upaństwowiona, zaś ośrodek w Bielkowie przejęty przez Wolne Miasto Gdańsk; w jego miejscu utworzono Dom Dziecka wraz z Domem Poprawczym.

Miała dwoje dzieci: Karin i Karla. Jej wizerunek znamy z portretu namalowanego przez Raffaela Schuster-Woldana, znanego niemieckiego malarza z przełomu wieków.

Bibliografia
Altpreussische Biographie, hrsg. im Auftrage der Historischen Kommission für Ost- und Westpreussische Landesforschung, 1941, s. 91.
Kaliszuk, W., Ferdynand Gottlob Schichau, 2012, http://historia-wyzynaelblaska.pl/f.-g.-schichau.html. Dostęp 6.11.2018.
Konstytucja Wolnego Miasta Gdańska z 17 listopada 1920 roku, http://www.danzig-online.pl/grenze/konstytucja.html. Dostęp: 10.11.2018.
Tödt, H., Die Krupps des Ostens: Schichau und seine Erben Eine Industriedynastie an der Ostsee, Berlin 2012.

Zdjęcie: https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/STOCZNIA_SCHICHAUA

Autorka: Anna Zielińska-Fedoruk