PL RU EN
 

Kalina Jędrusik

1930-1991

Kalina Jędrusik – wybitna aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.

Urodziła się 5 lutego 1930 roku w Gnaszynie. Była córką Henryka Jędrusika, senatora RP oraz Zofii (z domu Kuklińskiej). Uczęszczała do prowadzonej przez ojca eksperymentalnej szkoły podstawowej w Gnaszynie; szkołę średnią skończyła w Częstochowie, zdając eksternistycznie maturę w 1948 roku. W latach 1948–1953 studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej w Krakowie. Po raz pierwszy wystąpiła na scenie jako studentka (statystowanie i występ wokalny) w sztuce Lubow Jarowaja.

Po studiach przyjechała do Trójmiasta wraz z reżyserką Lidią Zamkow, kierowniczką artystyczną Teatru Wybrzeże. Pełnoprawny debiut teatralny Jędrusik miał miejsce na deskach tego teatru 16 grudnia 1953 roku w sztuce Barbarzyńcy Maksyma Gorkiego (rola Katii). Aktorka zamieszkała, wraz grupą krakowskich absolwentów szkoły teatralnej, najpierw w Sopocie w Domu Aktora (dziś ZAiKS), następnie na drugim piętrze kamienicy przy ul. Długiej 72 w Gdańsku. Spędziła w Teatrze Wybrzeże dwa sezony artystyczne, grając jeszcze w przedstawieniach: Nie igra się z miłością Alfreda de Musseta jako Kamilla oraz w Pannie bez posagu Aleksandra Ostrowskiego (rola Larysy Dmitriewnej). Występowała także w reżyserowanym przez Zamkow programie kabaretowym Żart od morza, w którym śpiewała między innymi Gdańską piosenkę, utwór ze słowami Stanisławy Fleszarowej-Muskat. Współpracowała również z Rozgłośnią Gdańską Polskiego Radia, między innymi w kabarecie literackim Oberża pod Neptunem. W swoim „gdańskim” okresie Jędrusik poznała przyszłego męża, pisarza Stanisława Dygata, który w latach 1953–1955 pełnił funkcję kierownika literackiego Teatru Wybrzeże. Formalnie związek małżeński z Dygatem zawarła w lipcu 1958 roku, już po wyjeździe do Warszawy.

Po opuszczeniu Gdańska przez Zamkow i Dygata oraz po osobistych komplikacjach (poronienie, hospitalizacja), Jędrusik zakończyła we wrześniu 1955 roku współpracę z Teatrem Wybrzeże i wyjechała do stolicy. Pracowała tam między innymi w warszawskich teatrach: Narodowym, Współczesnym, Polskim, Rozmaitości, zasłynęła też ważnymi kreacjami aktorskimi, jak Polly (Opera za 3 grosze Bertolda Brechta, 1958 rok) czy Eleonora (Tango Sławomira Mrożka, 1990 rok). Popularność przyniosły jej występy w Kabarecie Starszych Panów, w którym wykorzystała muzykalność i naturalny talent wokalny. Z ról filmowych zagrała między innymi panią Wąsowską (Lalka w reżyserii Wojciecha Hasa, 1968 rok) oraz Lucy Zuckerową (Ziemia obiecana w reżyserii Andrzeja Wajdy, 1974 rok). Współpracowała też z Teatrem Telewizji. Choć nie powróciła już zawodowo na stałe do Gdańska, wystąpiła w filmach związanych tematycznie z Wybrzeżem: Wolnym Mieście (reżyseria Stanisław Różewicz, 1958 rok), gdzie grała kelnerkę w piwiarni (niewymieniona, obok innych wybitnych aktorów, w czołówce) i Molo (reżyseria Wojciech Solarz, 1968 rok) jako dziennikarka Wanda.

Pod koniec życia cierpiała na ciężką postać astmy. Zmarła nagle w swoim domu na Żoliborzu 7 sierpnia 1991 roku. Od 2014 jej imię nosi ulica w tej dzielnicy. W Częstochowie od 2008 roku odbywa się festiwal jej imienia.

Bibliografia
Michalski, D., Kalina Jędrusik, Warszawa 2010.
Ciechowicz, J., Lidia Zamkow w Gdańsku, „Dialog”, 378 (1988), nr 3, s. 140–146.

Autorka: Anna Sadowska

Zdjęcie: Kalina Jędrusik / fot. Edward Hartwig – Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygn. 42-X-218-5, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=30414174

Projekt Metropolitanka
Metropolitanka to projekt herstoryczny (z ang. “her story” – „jej historia”, w przeciwieństwie do “his story” – „jego historia”), który opowiada o roli kobiet w historii, często pomijanej w akademickich, szkolnych oraz codziennych rozmowach. Herstory, czyli historie opowiadane z perspektywy kobiet, mają pełniej odmalować dzieje Pomorza.

Organizator

Projekt Metropolitanka Miasto Gdańsk

© 2023 Metropolitanka
All Rights Reserved. | Deklaracja dostępności