Romana Miller

Romana Miller – pedagożka, teoretyczka wychowania, współtworzyła środowisko gdańskiej pedagogiki.

Urodziła się 18 grudnia 1906 roku w Warszawie. W 1923 roku uzyskała świadectwo dojrzałości w Żeńskim Gimnazjum Władysława Kunickiego w Lublinie. Studiowała na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego, w 1928 roku obroniła tam pracę doktorską z filozofii. Przez następne dwa lata kontynuowała studia w Instytucie Pedagogicznym w Wiedniu. Po powrocie do kraju podjęła pracę w Seminarium Nauczycielskim w Białymstoku, pełniąc jednocześnie funkcję kierowniczki szkoły ćwiczeń. Następnie pracowała w Państwowym Pedagogium w Warszawie i tam w celu uzyskania pełnych kwalifikacji nauczycielskich złożyła egzamin magisterski z zakresu pedagogiki. W czasie okupacji włączyła się do działań Stołecznego Komitetu Pomocy Dzieciom i Młodzieży oraz brała udział w pracach tajnych kompletów kształcących nauczycieli.

W 1945 roku zamieszkała w Gdańsku i podjęła pracę w Państwowym Pedagogium w Gdańsku-Oliwie. Po przekształceniu tej uczelni w Wyższą Szkołę Pedagogiczną (WSP) w 1946 roku objęła funkcję kierownika Katedry Pedagogiki. Przyczyniła się do powołania w WSP w 1959 roku studiów magisterskich na kierunku pedagogika w unikalnej formule – przyjmowano tylko absolwentów Studium Nauczycielskiego z trzyletnią praktyką nauczycielską. Dzięki temu gdańska WSP stała się ważnym ośrodkiem myśli naukowej, kształcącym w tamtych latach pedagogów. W latach 1960–1963 była dziekanem Wydziału Humanistycznego tej uczelni. W 1966 roku uzyskała tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1974 – zwyczajnego. W latach 1971–1977 kierowała Zakładem Pedagogiki Uniwersytetu Gdańskiego i Studium Doktoranckim, a także pełniła funkcję opiekuna prac badawczych Studenckiego Naukowego Koła Pedagogów.

Unikała w swoich rozważaniach jednoznacznych rozstrzygnięć i sformułowań, koncentrując się na wielowymiarowości wychowania. „Śmiało i wielokrotnie przekraczała granice szkołocentryczności pedagogiki. […] Wydaje się, że była najbardziej nowoczesnym humanistą pośród aktywnych badawczo pedagogów akademickich swojego pokolenia, uczoną poszukującą zrozumienia procesów socjalizacji, rozwoju i personalizacji z zastosowaniem różnych podejść teoretycznych. […] Zostawiła po sobie dzieło niedomknięte, otwarte, zachęcające do kontynuacji pytań trudnych, metod niekonwencjonalnych, eksploracji obszarów niezbadanych, dzieło do odczytywania na nowo z różnych perspektyw” (Kwieciński 2006: 54). Istotną powinność nauczyciela akademickiego dostrzegała w motywowaniu studentów do pogłębionej analizy literatury, nie tylko pedagogicznej.

Została odznaczona, między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Zmarła 12 lipca 1983 roku w Gdańsku, została pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.

Bibliografia
Kopiec, K., Rodziewicz, E., Romana Miller, [w:] Słownik pedagogów polskich, pod red. W. Bobrowskiej-Nowak i D. Dryndy, Katowice 1998, s. 139-140.
Kwieciński, Z., Odwaga przekraczania jako testament wielkiej trójcy gdańszczan, [w:] Gdańskie rodowody pedagogiczne, pod red. E. Rodziewicz, K. Rzedzickiej i E. Zalewskiej, Gdańsk 2006, s. 53–60.
Miller, R., Praca domowa ucznia, Warszawa 1938.
Miller, R., O pracy nauczyciela, Warszawa 1946.
Miller, R., U progu młodości, Warszawa 1964.
Miller, R., Proces wychowania i jego wyniki, Warszawa 1966.
Miller, R., Socjalizacja – wychowanie – psychoterapia, Warszawa 1981.
Okoń, W., Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 1995, s. 174.
Rodziewicz, E., Prekursorzy pedagogiki gdańskiej – portrety, biogramy. Profesor Romana Miller – pedagog, teoretyk wychowania, [w:] Gdańskie rodowody pedagogiczne, pod red. E. Rodziewicz, K. Rzedzickiej i E. Zalewskiej, Gdańsk 2006, s.14–16.

Autorka: Elżbieta Podoska-Filipowicz