Stanisława Fleszarowa-Muskat

Stanisława Fleszarowa-Muskat (z domu Krzycka) – powieściopisarka, poetka, publicystka, dramaturżka. Nazywano ją niekoronowaną pierwszą damą literatury wybrzeżowej.

Urodziła się 21 stycznia 1919 roku w Siennowie koło Przeworska, jako córka Władysława i Wandy z Isakiewiczów. Uzyskała świadectwo dojrzałości w gimnazjum w Kole w 1936 roku, następnie studiowała prawo na Uniwersytecie Poznańskim aż do wybuchu II wojny światowej. W czasie okupacji wywieziono ją na roboty do Niemiec, z których została zwolniona ze względu na stan zdrowia. Potem przebywała we Lwowie i w Częstochowie, aby w 1945 roku zamieszkać w Gdyni. Pracowała w redakcji „Dziennika Bałtyckiego”, następnie zajmowała się z ramienia spółdzielni „Czytelnik” walką z analfabetyzmem i organizacją spotkań z pisarzami. W 1951 roku została kierowniczką literacką Teatru Wybrzeże, następnie podjęła pracę w Państwowym Przedsiębiorstwie Estrada w Sopocie. W latach 1954–1955 i 1966–1971 pełniła funkcję przewodniczącej Oddziału Gdańskiego Związku Literatów Polskich. Była członkinią rady programowej Wydawnictwa Morskiego. W roku 1957 zamieszkała w Sopocie i zajęła się głównie twórczością literacką. W 1967 roku ukończyła Studium Scenopisarstwa w Warszawie.

Utworami poetyckimi zadebiutowała już w czasach szkolnych, w czasie studiów publikowała wiersze w gazetach poznańskich. Jej pierwsza powieść, Pozwólcie nam krzyczeć ukazała się w 1958 roku. Ponadto pisała cotygodniowe felietony do „Głosu Wybrzeża” oraz „Wieczoru Wybrzeża”. Spod jej pióra wyszło ponad 700 utworów literackich w tym ponad 30 powieści, opowiadań i dramatów, przede wszystkim o tematyce związanej z wybrzeżem.

Była współautorką scenariuszy filmowych i seriali, a także autorką spektakli telewizyjnych. Napisała tekst do Kantaty Gdańskiej Kazimierza Wiłkomirskiego.

Otrzymała odznaczenia państwowe, była też laureatką nagród Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Prezydentów Miast Gdańska, Gdyni i Sopotu. Jako jedyna kobieta otrzymała w 1968 roku nagrodę im. Mariusza Zaruskiego przyznawaną pisarzom-marynistom.

Jej podwójne nazwisko jest konsekwencją dwóch małżeństw: pierwszego w 1942 z Jerzym Fleszarem oraz drugiego w 1957 z Tadeuszem Muskatem.

Zmarła 1 października 1989 roku, została pochowana na cmentarzu komunalnym w Sopocie.

Rozgrywające się nad polskim morzem utwory Fleszarowej-Muskat były bliskie rzeczywistości i lubiane, napisane ciekawie i fascynująco, wielokrotnie wznawiane. Są czytane do dzisiaj. Ich wątki psychologiczne nie straciły wiele na aktualności. Można ich było słuchać w Polskim Radiu (Milionerzy, Kochankowie róży wiatrów), a także tłumaczono je na obce języki.

Spuścizna po Fleszarowej-Muskat została przekazana Bibliotece Gdańskiej PAN. W 1991 roku utworzono fundację jej imienia, której zadaniem jest zbieranie, przechowywanie oraz udostępnianie pamiątek po pisarce i zabieganie o ponowne wydawanie jej książek, a także przyznawanie stypendiów wyróżniającym się studentom filologii polskiej Uniwersytetu Gdańskiego.

Imieniem pisarki nazwano ulice w Kole i w Gdyni.

Bibliografia
Stanisława Fleszarowa-Muskat, [w:] Encyklopedia Gdańska, Gdańsk 2012, s.286.
Fleszarowa-Muskat, S., Pozwólcie nam krzyczeć, Wiele wydań, pierwsze1958.
Fleszarowa-Muskat, S., Kochankowie róży wiatrów, Wiele wydań, pierwsze 1961.
Fleszarowa-Muskat, S., Milionerzy, Wiele wydań, pierwsze 1961.
Świerkosz, K.,Na fali. Portret Biograficzny Stanisławy Fleszarowej-Muskat, Warszawa 2013.

Autorka: Elżbieta Podoska-Filipowicz