Urszula Anna Świętochowska

Urszula Anna Świętochowska (z domu Lesiak) – nauczycielka, naukowczyni, politolożka, historyczka.

Urodziła się 9 stycznia 1932 roku w Białej Rawskiej w rodzinie Franciszka i Marianny z Maciejewskich. W roku 1951 ukończyła Liceum Pedagogiczne w Zgierzu. W 1954 roku zamieszkała w Gdańsku, pracowała w szkolnictwie podstawowym, jednocześnie studiując w systemie wieczorowym historię w Wyższej Szkole Pedagogicznej. Po ukończeniu studiów została zatrudniona w Liceum Pedagogicznym w Gdańsku, a także w Zakładzie Metodyki Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Od 1969 roku związała się na stałe ze szkolnictwem wyższym, w 1970 roku zdobyła tytuł doktora i została adiunktem w Instytucie Nauk Politycznych na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Włączyła się w nurt badań międzynarodowych nad światowymi systemami edukacyjnymi.

W 1979 roku uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego i objęła stanowisko docenta, następnie profesora uczelnianego UG. Była kierowniczką Zakładu Dydaktyki Nauki o Polityce, a następnie Zakładu Nauki o Polityce i Społeczeństwie. Przyczyniła się do powstania w 1994 roku zeszytów naukowych „Cywilizacje w Czasie i Przestrzeni” (od 2003 „Cywilizacja i Polityka”) i weszła w skład ich kolegium redakcyjnego i rady programowej. Ukoronowaniem jej badań i rozważań dotyczących edukacji było wiele opublikowanych artykułów oraz książka: Systemy edukacyjne cywilizacji przełomu XX i XXI wieku. Z myślą o nauczycielach napisała podręcznik metodyki nauczania wiedzy o społeczeństwie. Istotne miejsce w jej polu zainteresowań zajęła też problematyka szeroko rozumianych przemian kulturowo-edukacyjnych. Opublikowała szereg artykułów z tego zakresu oraz monografię Patologie cywilizacji współczesnej. Brała udział w wielu programach naukowo-badawczych, organizowała konferencje i redagowała książki oraz czasopisma.

Dała się poznać jako badaczka odważnie przedstawiająca wizję rozwoju edukacji, nie obawiającej się stawiania trudnych pytań. Opowiadała się za alternatywnością modeli kształcenia dostosowanych do potrzeb i zainteresowań nawet niewielkich grup społecznych. Przez trzydzieści pięć lat zajmowała się problematyką światowych systemów edukacyjnych, wiele uwagi poświęcając rzeczywistości polskiej. Interesowały ją zwłaszcza obszary edukacji pozaszkolnej, które uważała za szczególnie marginalizowane.

W całokształcie jej działalności można dostrzec wielką wrażliwość na sprawy społeczne, pracowitość, poszukiwanie prawdy, odwagę w stawianiu pytań badawczych oraz poszukiwaniu na nie odpowiedzi. We wspomnieniach znających ją osób zapisała się jako wyjątkowo życzliwa osoba tak dla swoich uczniów i uczennic, jak i współpracowników oraz współpracowniczek.

Za swoją działalność była wielokrotnie nagradzana nagrodami Rektora Uniwersytetu Gdańskiego, a także odznaczeniami państwowymi, z których, jak sama mówiła, najwyżej ceniła Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Zmarła 8 czerwca 2014 roku w Gdańsku, jest pochowana na cmentarzu Srebrzysko.

Bibliografia
Chodubski, A., Polak E., (red.), Stawiać pytania szukać odpowiedzi. Książka dedykowana Profesor Urszuli Świętochowskiej, Sopot 2008.
Świętochowska, U., Metodyka nauczania wiedzy o społeczeństwie, Gdańsk 1988.
Świętochowska, U., Ślęzak-Leska, J., Patologie cywilizacji współczesnej, Toruń 1996.
Świętochowska, U., Systemy edukacyjne cywilizacji przełomu XX i XXI wieku, Toruń 2000.

Autorka: Elżbieta Podoska-Filipowicz