Wanda Szczepuła

Wanda Szczepuła (wł. Stanisława Wanda Szczepuła) – pierwsza w historii Politechniki Gdańskiej kobieta z tytułem profesorskim, opracowała sześć patentów.

Urodziła się 17 lipca 1916 roku w Austrii, jednak dzieciństwo i młodość spędziła na Kresach, tam też rozpoczęła studia rolnicze na Wydziale Rolno-Lasowym Politechniki Lwowskiej w Dublanach. Tytuł inżyniera i magistra nauk rolniczych zdobyła na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracę podjęła na Politechnice Gdańskiej jako asystentka w Katedrze Środków Żywności. Równolegle pracowała na jedną czwartą etatu w przetwórni jajczarskiej. To tam opracowała 6 patentów – w tym 3 wspólnie z mężem. Najważniejszy dotyczył zmiany sposobu pasteryzacji masy jajowej; było to szczególnie ważne ze względu na to, że w tym czasie Polska była liderem w jej eksporcie do Anglii. Patent wzbudził zainteresowanie samego premiera Józefa Cyrankiewicza, a Szczepuła dostała zaproszenie na staż w Instytucie Naukowym Niskich Temperatur w Cambridge.

W 1957 obroniła doktorat, a cztery lata później uzyskała habilitację. W 1972 została pierwszą profesorką Politechniki Gdańskiej. Na uczelni zwracała uwagę na to, że kobiety są w trudniejszej sytuacji niż mężczyźni, a przecież wiele z nich chce realizować się również w pracy zawodowej, dlatego jej asystentkami często były właśnie kobiety. Warto też wspomnieć, że profesor Szczepuła była świetną dydaktyczką, sale wykładowe podczas prowadzonych przez nią zajęć z mikrobiologii technicznej były wypełnione po brzegi, a jej wykłady były merytoryczne i okraszone ciekawostkami oraz nowinkami ze świata nauki.

Jej kariera w przemyśle, tak jak w nauce, nie zwalniała tempa. Profesor m.in. pomagała w opracowaniu receptury popularnych lodów Calypso – stworzyła dla nich standardy chemiczne i mikrobiologiczne.
Jej córki wspominają ją jako osobę pogodną i wyrozumiałą, która mimo pracy naukowej potrafiła znaleźć czas dla rodziny i stworzyć ciepły, radosny dom (Siemińska 2014: 10). Jak sama mówiła w rozmowie z Jackiem Gilewiczem: „Pracy zawsze poświęcałam bardzo dużo czasu. Jednak to rodzina była dla mnie najważniejsza” (Gilewicz 2006: 133).

Zmarła w wieku 98 lat, zmarła 10 kwietnia 2014 roku. Została pochowana na cmentarzu komunalnym w Sopocie. 9 kwietnia 2021 odbyła się uroczystość nadania imienia Wandy Szczepuły, jednemu z gdańskich tramwajów nr 1702.

Bibliografia
Gilewicz, J., Mikrobiologia z Leninem w tle, [w:] Znani nieznani. Opowieści o gdańszczanach. Część 3, pod red. Marzeny Burczyckiej-Woźniak, Gdańsk 2006., s. 129–134.
Siemińska, D., Twarze Politechniki. Fachowość i klasa. Prof. Stanisława Wanda Szczepuła (1916–2014), „Pismo PG”, 2014, 6/7, s. 9–10.

Autorka: Anna Zakrzewska

Zdjęcie Wandy Szczepuły udostępnione dzięki uprzejmości córki Barbary Szczepuły.