II Polsko-Ukraińsko-Słowackie Forum Obywatelskie – Metropolitanka w Słowacji

II Polsko-Ukraińsko-Słowackie Forum Obywatelskie „Kultura – jako narzędzie integracji społecznej”

Metropolitanka w Słowacji

8 czerwca 2013 r. z czterema przesiadkami, reprezentujący Gdańsk i Instytut Kultury Miejskiej projekt herstoryczny „Metropolitanka” dotarł na II Polsko-Ukraińsko-Słowackie Forum Obywatelskie „Kultura – jako narzędzie integracji społecznej” organizowane przez Instytut Podkarpacki. W tym roku forum odbyło się w słowackim Preszowie. Skupiło blisko 20 przedstawicieli i przedstawicielek instytucji, organizacji pozarządowych, grup formalnych i nieformalnych działających w obszarze kultury na rzecz zmiany społecznej.
Kultura lokalna
Działalność „Metropolitanki” (Projekt Metropolitanka) została zaprezentowana podczas pierwszego panelu „Budowanie kapitału społecznego poprzez kulturę, integracja społeczna, kultura” obok projektów OZ Rutenicart ze Słowacji skupionych na odkrywaniu i ożywianiu tradycyjnych kultur karpackich, zwłaszcza Łemków i Stowarzyszenia Inicjatyw Lokalnych „Siedlisko Pokoleń” prowadzącego działania w społeczności zróżnicowanej wiekowo w obszarach wiejskich. Szczególnie interesujący dla uczestników forum był pedagogiczny i emancypacyjny potencjał Metropolitanki oraz kształtowanie się grupy odbiorczej tego typu projektów.

Zmiana społeczna
Kolejna sesja koncentrowała się wokół tematu „Kultura jako odpowiedź na problemy społeczne, wykluczeni z kultury, partycypacja w kulturze”. Przedstawicielki Forum Dialogu Publicznego opowiedziały o Obywatelskiej Inicjatywie Ustawodawczej w Olsztynie jako narzędziu, dzięki któremu mieszkańcy mogą angażować się bezpośrednio w kształtowanie w swoich miastach przestrzeni publicznej, spraw dotyczących rekreacji, kultury czy ochrony środowiska. Następnie Aleksander Mušinka, związany z Instytutem Studiów Romskich, przedstawił sytuację Romów na Słowacji i w Czechach w perspektywie problemu socjalnego, a nie etnicznego, do którego zwykle jest sprowadzana. Obszaru socjalnego dotyczyła także prezentacja OZ Pomocná ruka – organizacji zajmującej się sprawami osób uzależnionych od narkotyków oraz pracujących w sex-biznesie. Podobnie jak Mušinka Pomocná ruka stara się zmienić sposób postrzegania tych grup społecznych w kategoriach patologizujących, medykalizujących i penitencjalnych na poziom ochrony zdrowia i podnoszenia jakości ich życia. Trafnym podsumowaniem całego panelu okazało się transmitowane online spotkanie z Maryana Shan z Danylo Galytskyy Lviv National Medical University na Ukranie „Kultura jako odpowiedź na społeczne problemy”, sposób na wyjście z klatek stereotypów i uświadomienie sobie wartości różnorodności społecznej.
Oddolnie – instytucjonalnie – wspólnie
Ostatni blok „Kultura, a integracja międzynarodowa, wspólne działania, dobre praktyki na przyszłość” rozpoczęły relacje z przebiegu projektu „Urban Art” Fundacji „Cherry Home” oraz inicjatywy niezależnej grupy Folkowisko „Projekt Ups”. Jak sugerują same nazwy odbiegały one od konwencji poprzednich prezentacji, oddając miejsca wyobraźni – w pierwszym przypadku w akcjach łączących streetart z edukacją i zmianą społeczną, w drugim przekraczając bariery języka w mieszance ukraińko-polsko-słowackiej poezji.
Ukraińskie organizacje “Our Vision” i “Perspektyva”, wykorzystujące sztukę na rzecz demokratyzacji i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, podkreślały, że do zmiany społecznej nie wystarczy sama wiedza i życzenia, a potrzebne jest zaangażowanie w działanie i doświadczanie. Stąd bliskie są im projekty teatralne, wymian młodzieżowych, integracji przygranicznej, wspierające turystykę ekologiczną i przedsiębiorczość, rozwijające tolerancję poprzez nauczanie historii, reinterpretujące historię, m.in. Żydów na Ukrainie. Z kolei pierwszym krokiem Ukrainian-Slovak Center of Cross-Border Cooperation „Carpathians” na drodze do utworzenia wspartej instytucjonalnie platformy komunikacji przygranicznej było otwarcie Słowacko-Ukraińskiego Centrum Kultury. Podsumowując, międzynarodowa współpraca w obszarze kultury nie tylko sprzyja integracji i kształtowaniu postaw, ale też jest czynnikiem wpływającym na rozwój regionu pod względem społecznym i ekonomicznym.

Preszów
Przedsięwzięciem służącym integracji i wymianie kulturalnej jest samo miejsce, w którym odbywało się forum – Christiania – nietypowa klubo-kawiarnia, punkt spotkań artystów i osób związanych z kulturą w Preszowie, która swoją nazwę zaczerpnęła od dzielnicy Kopenhagi, znanej z wolnościowych ruchów kulturowych oraz społecznych. Ta nieformalna przestrzeń sprzyjała rozmowom pozapanelowym. Organizatorzy zadbali o komfort uczestników forum, zapewniając tłumaczenie symultaniczne na język ukraiński, polski, słowacki. Przez całe seminarium przewijały się bliskie Metropolitance tematy – kobiety w społeczeństwie, integracja międzypokoleniowa, uzupełnianie historii i odkrywanie dziedzictwa lokalnego, praca w sferze publicznej, turystyka alternatywna, kultura jako czynnik ekonomiczny, czy w końcu jako narzędzie zmiany społecznej, zaś wieczorem rozbrzmiał biały śpiew Weroniki Gogoli.

Ewa Okroy

Organizarorem spotkania był Instytut Podkarpacki.
Projekt powstał dzięki wsparciu Fundacji im. Róży Luksemburg Przedstawicielstwo w Polsce.

Serdeczne podziękowania dla koordynatora projektu Marcina Rodzinki.

Zobacz wszystkie aktualności...

« Powrót do aktualności