PL RU EN

Profesor dr hab. Anna Podhajska (1938 – 2006)

Profesor Anna J. Podhajska była osobą, która całe swe życie prywatne i zawodowe związała z Trójmiastem i jego Uczelniami. Urodziła się w Gdyni 17 kwietnia 1938 roku. Po ukończeniu I LO w Gdańsku podjęła studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Gdańsku (dzisiejszy Gdański Uniwersytet Medyczny), a po ich zakończeniu w roku 1965 rozpoczęła pracę zawodową w Katedrze Mikrobiologii swojej alma mater pod kierunkiem profesora Stefana Kryńskiego. Tu obroniła w 1968 doktorat i uzyskała specjalizację z zakresu mikrobiologii lekarskiej. W 1987 roku habilitowała się na Wydziale Lekarskim AMG, a w 1996 otrzymała tytuł profesora.


W 1969 włączyła się aktywnie w proces tworzenia Uniwersytetu Gdańskiego, podejmując pracę na Wydziale Biologii Geografii i Oceanologii, w kierowanej przez profesora. Karola Taylora Katedrze Biochemii. W roku 1975 utworzyła na tym wydziale najpierw Zakład, a potem Katedrę Mikrobiologii, którą kierowała do 1996 roku. W tym okresie szczególne znaczenie miała dla niej współpraca z Laboratorium Badań nad Rakiem w Uniwersytecie Wisconsin (Madison w USA), kierowanym przez profesora Wacława Szybalskiego.
Ta współpraca oraz wielokrotne staże naukowo-badawcze w laboratorium w Wisconsin, w latach 1981-1993, zaowocowały nie tylko znaczącymi osiągnięciami naukowymi, znakomitymi, powszechnie cytowanymi publikacjami, ale również powstaniem idei utworzenia w Gdańsku nowoczesnej jednostki kształcącej w zakresie biotechnologii.
To właśnie entuzjazm i głęboka wiara profesor Anny Podhajskiej w celowość tego przedsięwzięcia doprowadziły do zjednoczenia dla tej idei środowisk naukowych UG-AMG jako pełnomocnik Konferencji Rektorów Uczelni Trójmiasta doprowadziła w roku 1993 do powołania przez Senaty obu Uczelni Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG-AMG, gdzie podjęła obowiązki prodziekana. Zorganizowała Katedrę Biotechnologii, którą kierowała do końca swojej aktywności zawodowej.
Do najważniejszych osiągnięć naukowych profesor Anny Podhajskiej zaliczyć można opracowanie uniwersalnego enzymu restrykcyjnego (badania opublikowane w „Science” i „Methods in Enzymology”). Przedmiotem jej badań były między innymi dominujące mutacje letalne, endonukleazy restrykcyjne klasy IIS, wektory bakteryjne pozwalające na klonowanie i produkcję określonych białek w komórkach bakterii. Wraz ze swoimi doktorantami opracowywała technologie produkcji substancji biologicznie aktywnych dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego. W ostatnich latach zajmowała się wraz ze swoim zespołem opracowywaniem testów diagnostycznych opartych o markery molekularne, a pozwalających na wykrywanie chorób bakteryjnych, wirusowych i nowotworowych. Jedną z jej ostatnich fascynacji była fotodynamiczna diagnostyka i terapia nowotworów oparta na zastosowaniu pochodnych porfiryn i naświetlania laserem.
Profesor Anna Podhajska była wybitnym naukowcem i nauczycielem akademickim, bezgranicznie oddanym swoim uczniom. Wypromowała 84. magistrów i 17. doktorów; 3 ostatnie doktorantki nie zdążyły zakończyć prac przed śmiercią swojej promotorki śmiercią. Czterech spośród uczniów profesor Anny Podhajskiej jest obecnie profesorami.
W swych działaniach profesor Anna Podhajska, która z domu wyniosła gorący patriotyzm i umiłowanie ojczyzny, kierowała się zawsze dobrem nauki polskiej. Choć miała wybitne osiągnięcia naukowe i była wysoko ceniona na arenie międzynarodowej, na zawsze pozostała związana z Uniwersytetem Gdańskim. Swe liczne kontakty zagraniczne wykorzystywała między innymi do tego by umożliwić swoim uczniom pełniejszy rozwój naukowy i prowadzenie prac badawczych w renomowanych europejskich oraz amerykańskich ośrodkach naukowych.Nigdy nie ograniczała się do wzorowego wypełniania obowiązków nauczyciela akademickiego. Jej pasją było jak najlepsze kształcenie młodzieży w zakresie nowoczesnych metod badawczych opartych o techniki biologii molekularnej i inżynierii genetycznej. Stąd zrodziła się Jej idea organizowanych od roku 1994 Letnich Szkół Biotechnologii. Do uczestnictwa w nich zapraszała najwybitniejszych przedstawicieli światowej nauki.
Kolejną wielką pasją profesor Podhajskiej było upowszechnianie osiągnięć naukowych, ich komercjalizacja i transfer do firm biotechnologicznych. Dzięki zaangażowaniu i determinacji doszło do utworzenia w Gdańsku Centrum Transferu Technologii. Była również jednym z inicjatorów powstania Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego w Gdyni. Została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej, jedenastokrotnie uzyskała nagrody Rektora Uniwersytetu Gdańskiego za osiągnięcia naukowo-badawcze i dwukrotnie za osiągnięcia organizacyjne. Dorobek naukowy oraz osiągnięcia organizacyjne zaowocowały wyborem do Komitetu Mikrobiologii i Komitetu Biotechnologii PAN, a także do rad naukowych: Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, Instytutu Surowic i Szczepionek w Warszawie, Centrum Mikrobiologii i Wirusologii PAN w Łodzi, Biblioteki PAN w Gdańsku. Była członkiem Komitetu Redakcyjnego międzynarodowego czasopisma „Gene” i polskich czasopism „Acta Microbiologica Polonica” i „Polish Journal of Cosmetology”.
Do jej ważniejszych osiągnięć zaliczyć można:

  • nagrodę I Kongresu Biotechnologii Polskiej za osiągnięcia w dziedzinie komercjalizacji biotechnologii w roku 1999,
  • nagrodę w Konkursie „Kobieta Wynalazca 2001” i Medal Marii Skłodowskiej-Curie,
  • nagrodę „Złota Żyrafa” za styl kreowania myśli technicznej 2002,
  • Złoty Medal na Międzynarodowej Wystawie Wynalazków INNOWACJE 2003 w kategorii Medycyna i Biotechnologia,
  • nagrodę Ministra Nauki za międzynarodowe osiągnięcia wynalazcze 2004.
W 2000 roku była nominowana jako pierwsza Polka do światowej nagrody L’Oreal i UNESCO „For Women in Science” im. Heleny Rubinstein. Przyczyniła się do powstania polskiej edycji nagrody: „L’OREAL Polska dla Kobiet i Nauki” przy wsparciu Polskiego Komitetu do spraw UNESCO. Była jednym z inicjatorów i pełniła funkcję przewodniczącej jury od pierwszej edycji w roku 2001 aż do śmierci.
Była bardzo silnie zaangażowana w prace Stowarzyszenia ScanBalt, gdzie od 2001 roku pełniła funkcję wiceprezydenta. Stowarzyszenie powołały uczelnie wyższe, kliniki i firmy biotechnologiczne z 11 krajów basenu Morza Bałtyckiego. Celem Stowarzyszenia jest prowadzenie wspólnych badań i wdrażania nowoczesnych technologii.
Znaliśmy ją jako człowieka wielkiej pasji, niezliczonych inicjatyw, oddanego innym ludziom, chętnie słuchającego innych, ale i udzielającego chętnie rad i wskazówek wszystkim, którzy się o to zwracali. Kochała i rozumiała młodzież studencką, a ci te uczucia gorąco odwzajemniali.
Bardzo trudno było nam pogodzić się z odejściem profesor Anny Podhajskiej. Pozostały jednak efekty jej pracy: Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii, Park Naukowo-Technologiczny w Gdyni, rozpoczęty w ostatnich latach projekt tworzenia międzynarodowej sieci naukowo-dydaktycznej ScanBalt Campus. Była naszym niedoścignionym mistrzem i szczerym, oddanym przyjacielem. Na zawsze pozostanie w pamięci wszystkich, którzy mieli szczęście i zaszczyt z nią pracować.
Prof. Ewa Łojkowska
Prof. Wiesław Makarewicz
Prof. A. PodhajskaAnna Jadwiga Podhajska (z domu Wiśniewska, ur. 17.04.1938, Gdynia, zm. 5.02.2006, Gdańsk), lekarka, profesorka biotechnologii, specjalistka w dziedzinie mikrobiologii, biologii molekularnej i inżynierii genetycznej. Ekspertka w dziedzinie biotechnologii, współzałożycielka Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Akademii Medycznej w Gdańsku (MWB UG-AMG) oraz założycielka Centrum Transferu Technologii w Pomorskim Parku Technologicznym w Gdyni. Wykładowczyni, promotorka, animowała życie naukowe Pomorza.
O jej życiu i dokonaniach naukowych można przeczytać w niniejszej publikacji: Anna Podhajska (1938-2006). Pierwsza Dama Polskiej Biotechnologii. red. Wiesław Makarewicz i Ewa Łojkowska, Gdańsk: „Wydawnictwo GUMed”, 2010.
Projekt Metropolitanka
Metropolitanka to projekt herstoryczny (z ang. “her story” – „jej historia”, w przeciwieństwie do “his story” – „jego historia”), który opowiada o roli kobiet w historii, często pomijanej w akademickich, szkolnych oraz codziennych rozmowach. Herstory, czyli historie opowiadane z perspektywy kobiet, mają pełniej odmalować dzieje Pomorza.

Organizator

Projekt Metropolitanka Miasto Gdańsk

© 2023 Metropolitanka
All Rights Reserved. | Deklaracja dostępności