Od Starego Przedmieścia do przedłużenia Śródmieścia – relacja z trzeciego wykładu Akademii Stoczni

„Założenia przestrzenne Stoczni w Gdańsku” był tematem trzeciego wykładu i czwartego spotkania Akademii Stoczni w Gdańsku, której organizatorem jest Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku i działająca przy nim grupa społeczna Metropolitanka.

Autorka: Grażyna Knitter
Wykładowca, dr. hab. inż. arch. Piotr Lorens, prof. PG, zaprezentował bogaty materiał fotograficzny, przywołujący stan zabudowań stoczniowych w różnych okresach historycznych. Fragmenty map i planów pokazały uczestnikom, że rozległe tereny stoczniowe i ich okolice, jak choćby obecna ulica Wałowa, były już w przeszłości przedmiotem wielu projektów. Cześć z nich, np. tych przedwojennych, pozostała tylko na planach zagospodarowania przestrzennego. Profesor Piotr Lorens sięgnął także po współczesną dokumentację planów urbanistycznych. Nie bez przyczyny, od początku swojej aktywności zawodowej jest związany z planowaniem przekształceń Młodego Miasta, a w 2012 roku współtworzył społeczną koncepcję zagospodarowania tej dzielnicy w ramach projektu „Centrum – Reaktywacja”.

Nazwa „Młode Miasto” nie jest wymysłem współczesnych urbanistów. To średniowieczna nazwa części Starego Przedmieścia, na której rzemieślnicy, wspierani przez Krzyżaków, stworzyli konkurencję dla handlu w centrum Gdańska.

Przestrzeń stoczniowa Gdańska zaczęła się tworzyć od lat 40. XIX wieku: stocznia Klawittera, Królewska, Cesarska, a od czasów Wolnego Miasta Gdańska – Stocznia Gdańska. Dokumentacja pokazana w trakcie wykładu uświadamia, jak dynamiczne były to zmiany i jaką potęgą przemysłu stoczniowego był Gdańsk. Zabudowa terenów stoczniowych bywała mniej lub bardziej uporządkowana. Kontrybucja francuska otrzymana przez Prusy w 1870 roku pozwoliła przygotować nowy plan urbanistyczny, który zachował się do dziś na terenach byłej Stoczni Gdańskiej.
Nie zachował się unikatowy dźwig, który użytkowano na terenie Stoczni Schichaua, będący do II wojny światowej symbolem nowoczesnego Gdańska. „Hammerkran” – żuraw młotowy – został wywieziony przez wojska radzieckie z miasta. Niestety, w drodze do Związku Radzieckiego ta ogromna konstrukcja zatonęła.
Spora część spotkania była poświęcona współczesnym przekształceniom terenów postoczniowych, jak zwrócił uwagę prof. Lorens, olbrzymiego obszaru – w sumie 150 hektarów.

Tracimy szansę na stworzenie inwestycji atrakcyjnych dla biznesu na tym obszarze. Nowe lokalne powstają w innych częściach miasta, a mogłyby tutaj, w centrum

ocenił profesor.

Czy ktoś przyjrzał się jaki jest bilans i potrzeby Regionu dla takich projektów, które zakładają zabudowę biznesową?

Ktoś inny skomentował:

Z rozmów z turystami wynika, że jest duże zapotrzebowanie na zachowanie dziedzictwa przemysłu stoczniowego na tym terenie. Goście, którzy zwiedzają tereny postoczniowe, nie rozumieją, dlaczego niszczymy to, co warto zachować i pokazywać, jako atrakcję turystyczną.

Plany zagospodarowania Młodego Miasta mają być przedłużeniem Śródmieścia Gdańska. Nowa Wałowa nie będzie wielopasmową arterią miasta, jak straszą nas przeciwnicy budowy. Będzie ulica zbliżoną do al. Hallera. Uważam, że warto ponownie podjąć debatę na temat przestrzeni publicznej Młodego Miasta. To jest szansa dla tych terenów. Jestem gotowy uczestniczyć w tej debacie.

Sądząc po zrównoważonym tonie spotkania zarówno po stronie Prelegenta, jak i Uczestników, na taką debatę-dialog nie jest jeszcze za późno.
Wykład profesora Piotra Lorensa był ostatnim wykładem prowadzonym przez wykładowców Politechniki Gdańskiej, która jest Patronem Honorowym Akademii Stoczni w Gdańsku.
Następny wykład Akademii poprowadzą członkinie grupy Metropolitanki: Anna Miler, Barbara Borowiak, Marta Tymińska i Anna Urbańczyk. Twórczynie tras kobiecych po terenach postoczniowych Młodego Miasta. Spotkanie odbędzie się we wtorek 15 października br. o godz. 18.00 w Instytucie Kultury Miejskiej przedstawią temat „Praca i Społeczności w Stoczni w Gdańsku”. W sobotę 19 października Prelegentki poprowadzą spacer, którego tematem będzie również praca i społeczności w Stoczni.
 
Organizator: Instytut Kultury Miejskie
Partner: Europejskie Centrum Solidarności
Patronaty medialne: Radio Gdańsk, Trojmiasto.pl, Gazeta Wyborcza Trójmiasto
Patronaty honorowe: Politechnika Gdańska, Stocznia Gdańsk SA