PL RU EN

Gdańska bizneswoman – Apolonia Ogryczak

Przy ulicy Żabi Kruk, pod numerem 5. przed I wojną światową i w okresie międzywojennym (1918-1939) znajdował się sklep kolonialny. Ukazująca się w gazecie reklama głosiła: “Masło, wędliny, drób, owoce pierwszorzędnej jakości oraz wszelką żywność dobrze i tanio kupisz tylko w sklepie A. Ogryczak. Gdańsk Poggenpfuhl 5”. Sklep należał do ważnej dla historii Gdańska kobiety: Apolonii Ogryczak, z domu Tomaszewskiej.

Odważna bizneswoman, urodziła się w 1875 roku w Mogilnie, w Wielkopolsce, a do Gdańska przyjechała w wieku 28 lat. Niedługo potem wyszła za mąż za Romana Ogryczaka, który również pochodził z Wielkopolski, z okolic Jarocina, lecz do Gdańska przybył parę lat wcześniej, kiedy to założył warsztat stolarski przy obecnej ulicy Dolnej. Na początku młode małżeństwo borykało się z wieloma problemami przez wzgląd na problemy Romana ze zdobyciem zamówień. Wtedy właśnie energiczna Apolonia założyła sklep kolonialny przy Poggenpfuhl 5.

http://poschodkach.eu/
http://poschodkach.eu/

Razem z mężem prowadzili niezwykle prężną działalność kulturalną. Apolonia aktywnie uczestniczyła w życiu Towarzystwa śpiewaczego „Lutnia”. W 1908 roku została jedną ze współzałożycielek pierwszej organizacji kobiecej w Gdańsku – Towarzystwo Polek. Odtąd kobiety mogły bez protekcji mężczyzn inicjować pracę na rzecz zachowania polskości i walki z germanizacją. Towarzystwo Polek skupiało najbardziej oddane i aktywne w dziedzinie kultury Polki w Gdańsku.

W czasie I Wojny Światowej, gdy działalność Towarzystwa Polek została wstrzymana, Ogryczakowa bez ustanku organizowała pomoc dla wysiedlonych, bezbronnych i poniżonych.Przez cały ten czas wierzyła w możliwość stworzenia polskiego Gdańska.

Po I wojnie światowej, gdy euforia po odzyskaniu przez Polskę niepodległości już opadła, a Polonia gdańska zrozumiała, że nie może czuć się w Gdańsku jak w Polsce, Apolonia Ogryczak w 1919 roku założyła Towarzystwo św. Zyty, które troszczyło się o zachowanie polskości kobiet pracujących w niemieckich domach. Na zebraniach omawiano problemy, z jakimi borykały się Polki w Gdańsku. Każda członkini mogła swobodnie wyrażać swoje poglądy i liczyć na pomoc. Podczas tych spotkań gdańszczanki polskiego pochodzenia mogły zapoznać się z historią narodu oraz słuchać utworów poetów z kraju pochodzenia. Było to ważne, gdyż w mieście zamieszkałym głównie przez nieprzychylną Polakom ludność niemiecką, tępiono język polski oraz kulturę polską.

Apolonia Ogryczak udzielała się we wszelkich działaniach polonijnych. Organizowała “bazary” – czyli rodzaj festynów połączonych z loterią. Na bazarach można było manifestować polskość, a przy tym przynosiły zyski, które przeznaczano na cele charytatywne. Poza tym, działała również w Polskiej misji dworcowej oraz w PCK.

Ogromny cios na Ogryczaków spadł 1. września 1939 roku, kiedy Roman został aresztowany i śmiertelnie pobity przez nazistów. Mimo to Apolonia nie zamierzała opuścić Gdańska. Wkrótce i ona została uwięziona, a następnie wywieziona do obozu pracy dla kobiet w Ravensbruck w Niemczech. Przeżyła w nim pięć ciężkich lat, w efekcie czego obóz opuściła schorowana i wyniszczona. Po wojnie powróciła do Gdańska.

Apolonia Ogryczak przeżywszy 74 lata, zmarła po ciężkiej chorobie w 1949 roku. Pochowano ją obok męża na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu w jednej z dzielnic Gdańska, na Zaspie.
 

Autor: Paweł Chojnacki

Specjalne podziękowania dla Krzysztofa Murawskiego: historyka, twórcy tekstów o kobietach Wolnego Miasta Gdańska do projektu “Gdańskie miniatury” (Edycja na rok szkolny 2012/2013: „Nie ma historii bez kobiet”).
Bibliografia:

Danielewicz G., Koprowska M., Walicka M., Polki w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1985

http://www.encyklopediagdanska.pl/index.php?title=OGRYCZAK_APOLONIA, dostęp: 2013.7.24.

http://www.ikm.gda.pl/KobietyWolnegoMiastaGdansk, dostęp: 2013.7.24.

 

Projekt Metropolitanka
Metropolitanka to projekt herstoryczny (z ang. “her story” – „jej historia”, w przeciwieństwie do “his story” – „jego historia”), który opowiada o roli kobiet w historii, często pomijanej w akademickich, szkolnych oraz codziennych rozmowach. Herstory, czyli historie opowiadane z perspektywy kobiet, mają pełniej odmalować dzieje Pomorza.

Organizator

Projekt Metropolitanka Miasto Gdańsk

© 2023 Metropolitanka
All Rights Reserved. | Deklaracja dostępności