Akademia Dawnego Gdańska – Towarzystwo Polek w pruskim Gdańsku

Najbliższy wykład Akademii Dawnego Gdańska pt. ,,Towarzystwo Polek w pruskim Gdańsku’’ odbędzie się 14 maja 2014 o godz. 18.00 w Instytucie Kultury Miejskiej. Gościem spotkania będzie Gabriela Danielewicz – poetka, pisarka, dziennikarka. Wstęp wolny.
To już trzecie spotkanie nowego cyklu wykładów zainicjowanych przez grupę społeczną Metropolitanka działającą przy Instytucie Kultury Miejskiej. Inspiracją dla jego stworzenia były losy kobiet, które toczyły się na terenie miasta.

Podczas majowego wykładu Gabriela Danielewicz opowie o Towarzystwie Polek, najstarszej organizacji kobiecej w Gdańsku. Pisarka wspomina:

Długo szukałam śladów Towarzystwa Polek w dokumentach, pamiętnikach i starych gazetach. Wspomagał mnie, nieżyjący już Łucjan Czyżewski. Ale czasy pruskie nie sprzyjały nagłaśnianiu i utrwalaniu takich zjawisk. Okazało się, że najbardziej niezawodna jest ludzka pamięć. Wiedza i pamiątki, przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Inicjatywa stworzenia Towarzystwa Polek narodziła się na początku XX wieku. Te pierwsze lata były ożywionym działaniem w kierunku stworzenia polskiej organizacji, która powstała ostatecznie na przełomie roku 1905 i 1906. Ponieważ szukałam świadków, różnych dowodów, listów, wzmianek w pamiętnikach, doszłam do wniosku, że założycielką, wokół której skupiła się działalność Towarzystwa, była Ida Zielkowa. Była ona inicjatorką tego Towarzystwa i jego głównym motorem. Z Idą Zielkową współdziałały jej córka Jadwiga Kręglewska, a także Eleonora Kochanowska, Helena Hoffmann i Franciszka Tylewska. To były te pierwsze kobiety, które wiodły prym, a potem było szereg innych. Wymieńmy chociaż kilka: kobiety z rodu Czyżewskich wszystkie, począwszy od Marii, a skończywszy na Wandzie, Marta Raciniewska, Marianna Wielochowa, Bronisława Garjantasiewiczowa, Leokadia Mielińska, Apolonia Ogryczakowa, Maria Muzykowa, Jadwiga Milewska i inne.
Kiedy już po wyjeździe Idy z Gdańska działalność Towarzystwa Polek uległa spowolnieniu, to pamięć o Idzie została, jako o tej pierwszej, o początku i źródle tej kobiecej działalności w Gdańsku, i nie tylko w Gdańsku, na Pomorzu.

 
Gabriela Danielewicz – gdańszczanka, poetka, dokumentalistka, pisarka. Zajmuje się głównie literaturą faktu. Jest autorką ponad 20 książek, m.in. o Gdańsku, Wrzeszczu, Sopocie, Polonii gdańskiej(Pod dachami gdańskich kamieniczek, Tajemnice sopockiego lata, Pamięci powojennego Gdańska-Wrzeszcza, Polki w Wolnym Mieście Gdańsku). Od urodzenia niezmiennie i wiernie związana z Wrzeszczem. Jest laureatką m.in. nagród Prezydenta Miasta Gdańska, wojewody nowosądeckiego oraz Medalu Księcia Mściwoja II. Jest honorową członkinią Stowarzyszenia Autorów Polskich. W swej twórczości wiele uwagi poświęciła losom kobiet, których dzieje utrwaliły się na kartach historii. Ostatnia książka Gabrieli Danielewicz Kamienica nobliwej Grafini (2011) opowiada o Idzie von Ehrenberg, malarce, artystce, tragicznie zmarłej w 1945 roku w Gdańsku.