Apolonia Ogryczak

Apolonia Ogryczak (z domu Tomaszewska) – działaczka polonijna, aktywistka społeczna, przedsiębiorczyni.

Urodziła się 8 maja 1875 w Mogilnie. W Gdańsku zamieszkała w 1903 roku. Wcześniej mieszkała między innymi w Berlinie. Po przybyciu do Gdańska niemal natychmiast zaangażowała się w działalność społeczną. Wraz z mężem, działaczem polonijnym, którego poznała podczas zebrań jednego ze stowarzyszeń polskich, prowadziła sklep kolonialny, mieszczący się początkowo na Dolnym Mieście, następnie na Starym Przedmieściu przy ulicy Żabi Kruk 5. Odpowiadała za zaopatrzanie sklepu, prowadziła jego księgi handlowe, a także regularnie ogłaszała się w periodykach Polonii Gdańskiej, reklamując sklep.

Współtworzyła Towarzystwo Sług Polskich św. Zyty, zrzeszające polskie dziewczęta pracujące w Gdańsku jako służące. Organizowała dla nich wieczory, podczas których przybliżała polską historię i literaturę, prowadziła zajęcia aktywizujące, kursy haftu i szycia, zachęcała do własnej działalności społecznej. Również bardzo aktywnie uczestniczyła w pracach gdańskiego Towarzystwa Polek, włączała się także w działalność Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”. Była czynną członkinią Polskiej Misji Dworcowej oraz gdańskiego oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża. Współorganizowała polonijne bazary, czyli przyjęcia charytatywne, podczas których zbierała fundusze dla ubogich.

Postrzegana była jako osoba skromna, pracowita, pełna oddania i poświęcenia dla idei. W czasie I wojny światowej przygotowywała paczki dla więzionych rodaków w Polsce Centralnej. Organizowała działalność chórów polskich i ochronek w mniejszych miejscowościach należących do Wolnego Miasta Gdańska. Dwukrotnie została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi. W latach 1940-1945 była więziona w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, gdzie trzykrotnie uniknęła śmierci w komorze gazowej. Po wyzwoleniu wyjechała do Szwecji, skąd wkrótce wróciła do Gdańska. Zamieszkała w domu Kazimierza Banasia-Purwina, przedwojennego działacza polonijnego. Zmarła 18 czerwca 1949 roku w Gdańsku. Została pochowana na Cmentarzu Ofiar Faszyzmu.

Nazwisko Ogryczaków nosi jedna z ulic w Gdańsku.

Bibliografia:
Danielewicz, G., Koprowska, M., Walicka, M., Polki w Wolnym Mieście Gdańsku, Gdańsk 1985.
Kurek, Z., Trzy lata w Wolnym Mieście Gdańsku 1936–1939, Bydgoszcz 1987.
Studia Gdańskie, t. III, Gdańsk 1978.
„Gazeta Gdańska”, roczniki w latach 1920-1937, Pomorska Biblioteka Cyfrowa. Dostęp: 16.06.2018.
Ogryczak Apolonia, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=OGRYCZAK_APOLONIA. Dostęp: 27.11.2018.

Zdjęcie za: https://gdansk.gedanopedia.pl/gdansk/?title=OGRYCZAK_APOLONIA,_dzia%C5%82aczka_gda%C5%84skiej_Polonii,_patronka_gda%C5%84skiej_ulicy

Autorka: Dominika Ikonnikow