Hanna Żuławska

Hanna (właściwie Anna) Klementyna Żuławska (z domu Jasińska) – malarka, twórczyni ceramiki, jedna z założycielek Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie (późniejsza Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku).

Żuławska urodziła się 23 listopada 1908 roku w Warszawie w rodzinie z artystycznymi tradycjami. Studiowała w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni malarstwa monumentalnego. Po raz pierwszy swoje prace wystawiła w kawiarni Instytutu Propagandy Sztuki w 1933 roku jako laureatka jednej z równorzędnych drugich nagród dla młodych artystów uczestniczących w obozach letnich im. Karola Stryjeńskiego.

Wraz z poznanym na studiach Jackiem Żuławskim – późniejszym mężem – otrzymała w połowie lat trzydziestych stypendium na wyjazd do Paryża, gdzie oboje spędzili z przerwami kilka lat. Tam poznawali nowe prądy artystyczne, jak też osoby ze świata kultury i sztuki, zwiedzali muzea i uczestniczyli w życiu kulturalnym. W 1938 roku, Żuławska, wystawiła prace w paryskiej galerii Sztuki Bernheim-Jeune. W tym samym roku wróciła z mężem do Polski. Zamieszkali w Gdyni, gdzie artystka uczyła plastyki w szkole.

Dołączyła do Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków i uczestniczyła w organizowanych przez nich wystawach. Wraz z mężem wykonała dekoracje monumentalne w koszarach w Redłowie; projekt dla budynku komisariatu rządu nie został zrealizowany ze względu na wybuch wojny, którą spędziła w Warszawie i dopiero po jej zakończeniu wróciła na Wybrzeże. Uczestniczyła w tworzeniu Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Sopocie, gdzie pracowała do 1978 roku. W latach 1964-1968 była dziekanem Wydziału Rzeźby. Zorganizowała pracownię ceramiki i realizowała liczne inicjatywy ją promujące. W 1970 roku współorganizowała pierwszą z cyklu wystawę ceramiczną w Sopocie. W latach 1956-1957 przewodziła Grupie Kadyny, która powstała w fabryce na Warmii i miała na celu budowanie współpracy pomiędzy artystami i artystkami a klientami przemysłowymi i indywidualnymi. Ponadto jej członkowie oraz członkinie eksperymentowali z technologią, tworząc nowe wzory, które po wystawach w Kordegardzie, Zachęcie i Desie znalazły klientów. Jednak projekt – ze względu na brak porozumienia artystów i właścicieli fabryki – nie był kontynuowany. Żuławska uczestniczyła również w odbudowie Głównego Miasta w Gdańsku – stworzyła projekty elewacji budynków przy ulicy Długiej (numery: 67, 68, 72, 75, 79 i 83).

Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych wykonała dekoracje malarskie Sali Białej i Sali Zimowej w Ratuszu Głównego Miasta. Artyści z nie działającej już w tym czasie Grupy Kadyny stworzyli dla gdańskich osiedli mieszkaniowych – Żabianki, Zaspy, Piecek-Migowa – projekty reliefów, rzeźb i elementów małej architektury, które miały im nadać indywidualny charakter i uczynić przyjaznymi miejscami do życia. Prace te powstawały w ramach plenerów „Ceramika dla architektury”. Żuławska stworzyła – niezrealizowane – projekty form przestrzenno-rzeźbiarskich, które nazwała „ścianami marzeń”. Wcześniej kierowała zespołem tworzącym mozaiki ceramiczne w Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej w Warszawie. Była orędowniczką łączenia plastyki z architekturą, a co za tym idzie – ścisłej współpracy architektów z artystami.

W czasie wolnym uprawiała liczne sporty: żeglarstwo, wspinaczkę górską, pływanie czy wiosłowanie.

Wykształciła wielu znanych twórców i wiele znanych twórczyń ceramiki. Swoimi działaniami i zaangażowaniem budowała pozycję sopockiej, a później gdańskiej ceramiki. Jej prace znajdują się między innymi w kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku i w Warszawie. Za całokształt działań artystycznych została odznaczona Krzyżem Zasługi.

Zmarła 26 grudnia 1988 roku w Warszawie.

Bibliografia
Juszczyk, A., Hanna Żuławska, http://zbrojowniasztuki.pl/alma-mater/nestorzy/hanna-zulawska,726. Dostęp 4.11.2018
Kozłowska, A., Ratujmy dom z gołą babą i inne rzeźby na Żabiance, http://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/1,35612,7673790,Ratujmy_dom_z_gola_baba_i_inne_rzezby_na_Zabiance.html. Dostęp 4.11.2018.
Hanna Żuławska (1908–1988). Twórcy i założyciele szkoły sopockiej, pod red. A. Zagrobelnego, Sopot 2016.
Hanna Żuławska, „Litery: magazyn społeczno-kulturalny Wybrzeża” 12 (1973), nr 8, s. 43.

Autorka: Anna Miler