Magdalena Modzelewska-Rybicka

Magdalena Sylwia Modzelewska-Rybicka – gdańska działaczka demokratycznej opozycji w okresie PRL, filolożka oraz terapeutka uzależnień.

Gdańszczanka z urodzenia, urodziła się 3 listopada 1954 roku. Od lat młodzieńczych wykazywała aktywną postawę społeczną, angażując się w działania opozycyjne. Już jako studentka filologii polskiej na Uniwersytecie Gdańskim (1973–1978) w 1976 roku współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, zajmując się niezależną działalnością wydawniczą. Początkowo pomagała w rozpowszechnianiu Komunikatów KOR, przepisując je na maszynie, następnie organizowała prace edytorskie i wydawnicze dla związanego z Ruchem Młodej Polski pisma „Bratniak” i Wydawnictwa Młoda Polska. Od 1977 roku działała w Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz współdziałała przy założeniu Studencki Komitet Solidarności Wyższych Uczelni Trójmiasta.

Bardzo ważnym elementem życia Magdaleny Modzelewskiej była wiara chrześcijańska. W pierwszej połowie lat siedemdziesiątych była związana z kościelnym Ruchem Światło-Życie oraz z Duszpasterstwem Akademickim. W 1978 roku wraz z Bożeną Rybicką i Anną Parchimowicz organizowała odbijające się głośnym echem wśród mieszkańców Gdańska publiczne modlitwy w Bazylice Mariackiej w Gdańsku w intencji uwolnienia działacza Wolnych Związków Zawodowych Błażeja Wyszkowskiego, a w 1980 roku – w intencji uwięzionych Tadeusza Szczudłowskiego i Dariusza Kobzdeja.

W latach 1977–1980 była wielokrotnie zatrzymywana i przeszukiwana, podobnie rewizji poddawano jej mieszkanie. W wyniku inwigilacji Służb Bezpieczeństwa miała problem z utrzymaniem stałego zatrudnienia. Początkowo pracowała jako nauczycielka w szkole podstawowej w Gdańsku, następnie podjęła pracę w Bibliotece Głównej Akademii Medycznej. Pod naciskiem SB nie przedłużono jej jednak umowy o pracę. Nie powstrzymało jej to jednak przed dalszym stawianiem oporu ówczesnej władzy. W 1979 roku współzakładała Ruch Młodej Polski (RMP), ugrupowanie antykomunistycznej opozycji, skupiające się na odzyskaniu pełnej niepodległości przez Polskę oraz obronie praw człowieka. W swoim środowisku była ceniona za niezwykłe wyczucie etyczne i bezinteresowność. W ramach działalności RMP współorganizowała niezależne manifestacje w Gdańsku z okazji, między innymi rocznic grudnia 1970, 11 listopada oraz 3 maja. Uczestniczyła w dyskusjach politycznych i wspomagała strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku. Należała do osób redagujących pierwsze postulaty strajkujących zakładów, protokołowała początek rozmów Komitetu Strajkowego z dyrekcją Stoczni. Pracowała również w sekretariacie Lecha Wałęsy.

Na prośbę osób pamiętających jej liturgie w Bazylice Mariackiej, organizowała i prowadziła wraz z Bożeną Rybicką codzienne modlitwy w pobliżu bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej im. Lenina w trakcie sierpniowego strajku. Przyczyniły się one do stworzenia wspólnoty ludzi zgromadzonych po obu stronach bramy stoczniowej.

Od 13 grudnia 1981 Modzelewska, świadoma konsekwencji, pomagała w ukrywaniu działaczy podziemnej Regionalnej Komisji Koordynacyjnej Gdańsk. Figurowała w wykazie osób poszukiwanych w trybie nadzwyczajnym do internowania, sporządzonym 27 grudnia 1981 roku. W latach 1982–1983 pracowała w redakcji podziemnego pisma „Solidarność. Pismo regionu gdańskiego”, a od jesieni 1982 również w redakcji „Polityki polskiej”.

W wolnej Polsce nie zaangażowała się politycznie, w zamian skupiła się na rodzinie i pomocy potrzebującym. W latach dziewięćdziesiątych pracowała jako terapeutka uzależnień i przemocy w rodzinie. Od 1998 do 2002 roku pracowała w Towarzystwie Przyjaciół Dzieci w Koszalinie, a w latach 2003–2006 jako podinspektor ds. przeciwdziałania alkoholizmowi w Urzędzie Miasta w Gdańsku. Od 2005 prowadziła warsztaty dla rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych. Między 2005 a 2007 była terapeutką w Wojewódzkim Ośrodku Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Gdańsku.

W 2006 roku została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2015 – Krzyżem Wolności i Solidarności.

Była żoną Mirosława Rybickiego oraz matką trzech synów. Zmarła 23 maja 2016 roku w wyniku choroby nowotworowej, została pochowana na gdańskim cmentarzu Srebrzysko.

Bibliografia:
Daszczyński, R., Magdalena Modzelewska-Rybicka, https://www.gdansk.pl/wiadomosci/magdalena-modzelewska-rybicka,a,64164. Dostęp: 16.10.2018.
Dzido, M., Kobiety Solidarności, Świat Książki, Warszawa 2016.
Hall, A., Magdalena Modzelewska-Rybicka (3.11.154 – 23.05.2016), „Wyborcza.pl”,
http://wyborcza.pl/7,134835,20886191,magdalena-modzelewska-rybicka-3-11-1954-23-05-2016.html. Dostęp: 15.10.2018.
IPN, Biuletyn Informacji Publicznej,
http://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/69750http://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/69750.
Dostęp: 16.10.2018.
Kazański, A., Magdalena Modzelewska-Rybicka, „Encyklopedia Solidarności”, http://www.encysol.pl/wiki/Magdalena_Modzelewska-Rybicka. Dostęp 16.10. 2018.
Kijewska, B., Kobiety demokratycznej opozycji 1976–1980, [w:] W. Polak, J. Kufel, P. Ruchlewski, Opozycja demokratyczna w PRL w latach 1976–1981, Gdańsk 2012.
Szczepuła, W., Magda rozdawała siebie ludziom [WSPOMNIENIE], „Dziennik Bałtycki”, https://dziennikbaltycki.pl/magda-rozdawala-siebie-ludziom-wspomnienie/ar/10063942 . Dostęp: 16.10.2018.

Autorka: Maria Murawska

Zdjęcie: z lewej Magdalena Modzelewska-Rybicka, fot. Jacek Awakumowski / zbiory ECS