Ewa Ossowska

Ewa Ossowska – działaczka opozycyjna, uczestniczka strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 roku. Jedna z kobiet, które 16 sierpnia zamykały stoczniowe bramy.

Urodziła się w 1961 roku we Wrocławiu; w 1978 roku przeniosła się do Gdańska. Zamieszkała na Stogach, gdzie pracowała w kiosku. W stopce przypadkowo przeczytanego pisma „Robotnik” znalazła adres Lecha Wałęsy, który okazał się być jej sąsiadem. Zaczęła nieformalnie współpracować z opozycjonistą – rozwożąc w dziecięcym wózku tak zwaną bibułę, czyli wydawnictwa z drugiego obiegu – wychodzące poza cenzurą. Przez kiosk przechodziły wiadomości do i od Wałęsy.

„Uczest­niczyła w modlitwach i spotkaniach opozycji skupionej wokół Wa­łęsy. Dowiedziawszy się o strajku od Danuty Wałęsy, szybko zjawiła się w Stoczni. Klemens Gniech zapa­miętał ją jako utalentowaną mówczynię, która porwała słowami tłumy stoczniowców i, jak przyznaje, o mało nie sprawiła, że zwątpiłby w słuszność nawoływania robotników do podjęcia pracy 16 sierp­nia” (Miler: 2009). Ossowska włączyła się w prace organizacyjne strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 roku, między innymi zbierała jedzenie dla strajkujących, pilnowała wejść do zakładu. Na wielu zdjęciach z tego czasu stoi obok Lecha Wałęsy, kiedy ten przemawia. Na tych mniej znanych to ona występuje w roli mówczyni, której słuchają zgromadzeni mężczyźni.

Szesnastego sierpnia, kiedy zapadła decyzja o kontynuowaniu strajku jako solidarnościowego z innymi zakładami pracy, Ewa Ossowska pobiegła do bramy nr 1 Stoczni Gdańskiej i zatrzymywała wychodzących. Dzięki akcji trzech kobiet – poza nią w zamykaniu stoczniowych bram brały udział Alina Pienkowska i Anna Walentynowicz – protest można było kontynuować. Timothy Garton Ash wspomina podróż Wałęsy na wózku elektrycznym po terenie Stoczni tego dnia. Z jednej strony towarzyszyła mu posągowa Anna Walentynowicz (nazy­wana również Matką Courage Stoczni), z drugiej Ewa Ossowska. „Był to jakby jakiś niezwykły po­jazd karnawałowy, symbolizujący walkę robotników wspieraną przez Cnotę i Młodość” (Ash: 2009, s. 39).

Ossowska współpracowała z Międzyzakładowym Komitetem Założycielskim „Solidarności”, była członkinią delegacji, która złożyła we wrześniu 1980 roku wniosek o zarejestrowanie związku. Pracowała jako sekretarka Lecha Wałęsy. W tym czasie Służba Bezpieczeństwa rozpracowywała ją pod pseudonimem „Kioskarka”. Jeszcze w 1981 roku zakończyła działalność w „Solidarności”. Później pracowała między innymi jako księgowa. W połowie lat dziewięćdziesiątych wyjechała zarobkowo do Włoch, gdzie odnaleźli ją twórcy filmu Solidarność według kobiet – Marta Dzido i Piotr Śliwiński. Została jedną z głównych bohaterek filmu i książki Kobiety Solidarności.

Mieszka w Trójmieście.

Bibliografia
Ash, T.G., Jesień wasza, wiosna nasza, Warszawa 2009.
Dzido, M., Kobiety Solidarności, Warszawa 2016.
Łaszyn, I., Ta trzecia, http://gdansk.naszemiasto.pl/archiwum/ta-trzecia,1007344,art,t,id,tm.html. Dostęp 22.11.2018.
Miler, A., Modele uczestnictwa Polek w życiu publicznym ze szczególnym uwzględnieniem lat osiemdziesiątych XX wieku, niepublikowana praca magisterska, Gdańsk 2009.

Autorka Anna Miler

Zdjęcie: Ewa Ossowska / fot. Zdzisław A. Fic / zbiory ECS