Franciszka Cegielska

Franciszka Cegielska – polityczka samorządowa, pierwsza prezydentka w historii Gdyni, posłanka, ministra zdrowia. Urodziła się w 1946, zmarła w 2000 roku w Gdyni.

Urodziła się we Francji, jednak dzieciństwo i młodość spędziła w Szczecinie – tam też skończyła Politechnikę Szczecińską na Wydziale Mechanicznym (sekcja okrętowa), ale to Gdyni oddała swoje serce. Na początku pracowała tam jako wykładowczyni w Wyższej Szkole Morskiej, a po ukończeniu studiów podyplomowych na Politechnice Gdańskiej działała społecznie na rzecz miasta. Po 1989 grupa gdynian założyła Gdyński Komitet Obywatelski „Solidarność”, a Cegielska została jego przewodniczącą. Już tam zarażała swoim optymizmem, pracowitością i wolą działania. Po wygranych wyborach samorządowych w 1990, Komitet Obywatelski wybrał ją na urząd prezydenta Gdyni, który pełniła w latach 1990–1998 jako pierwsza kobieta w historii miasta.

Pod jej kierownictwem Gdynia stała się jednym z najlepiej rozwijających się miast i jedną z najbogatszych gmin w Polsce. Cegielska swoje plany na przyszłość wyrażała w trzech słowach: „samorządność, dobrobyt i zdrowie”. Praca była jej pasją. Słuchała potrzeb ludzi, a oni ją uwielbiali (Rumel-Czarnowska 2006). Była wręcz tytanem pracy – zdarzało się, że z urzędu wychodziła o trzeciej w nocy, a o ósmej rano witał ją ten sam portier (Sokołowska 2015: 378).

Pełna energii prezydentka w swoim dorobku ma niezliczone zasługi dla miasta, między innymi uporządkowała system komunikacji miejskiej, który w 2014 okazał się najlepszym w Europie; dokończyła budowę trasy Kwiatkowskiego, rozpoczętą w latach 70., a potem porzuconą z powodu braku środków. To również dzięki Cegielskiej gdynianie po blisko trzydziestu latach mogli znowu kąpać się w zatoce – zadbała bowiem o odpowiedni system kanalizacji miasta, doprowadziła do budowy biologicznej oczyszczalni ścieków w Dębogórzu oraz kanalizacji sanitarnej w Orłowie. Plaże znowu były dostępne dla mieszkańców.

Na swojej drodze napotykała wiele przeszkód. Często przeciwnicy polityczni nie zgadzali się z jej śmiałymi planami i próbowali blokować jej inwestycje – ona jednak nie bała się wydawania pieniędzy, zwłaszcza gdy wiedziała, że służą dobrej sprawie. Mówiła: „Lubię, jak się dzieje dużo i szybko i… mądrze” (Rumel-Czarnowska 2006). Wyzwaniem była również jej płeć. Kobieta na kierowniczym stanowisku otoczona mężczyznami nie miała lekko. Sama Cegielska przyznała: „Jeżeli kobieta chce do czegoś dojść, musi umieć i pracować dwa razy więcej niż mężczyzna” (Rumel-Czarnowska 2006). „Żelazna Franka”, jak nazywali ją gdynianie, pracowała, a jej trud został doceniony: w 2000 otrzymała medal im. Eugeniusza Kwiatkowskiego oraz Medal Honorowy Związku Miast Polskich.

Zmarła w wieku 54 lat na raka trzustki, pochowano ją na cmentarzu Witomińskim w Gdyni. W 2009 roku została pośmiertnie uhonorowana Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2015 – Odznaką Honorową za Zasługi dla Samorządu Terytorialnego. Jej imię noszą: szkoła Podstawowa nr 47 w Gdyni oraz węzeł drogowy
w centrum miasta.

Bibliografia
Sokołowska, M., Kobiety Gdyni. Z kraju i ze świata, Gdynia 2015.
Rumel-Czarnowska, L., Panteon Gdyński. Franciszka Cegielska (1946–2000), 2006. https://www.gdynia.pl/o-gdyni/gdynski-panteon,3576/cegielska-franciszka-1946-2000,365321. Dostęp: 23.10.2018.

Autorka: Anna Zakrzewska

Zdjęcie: Franciszka Cegielska – fot. Joymaster / domena publiczna https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Szkoła_Podstawowa_nr_47,_Gdynia_-_001.JPG /