Maria Mikulska-Truskolaska

Maria Mikulska-Truskolaska – gdańska pionierka polskiego dziennikarstwa, współzałożycielka „Dziennika Bałtyckiego”, filatelistka z zamiłowania.

Urodziła się 11 lutego 1911 roku na Ukrainie w miejscowości Czarnomin, w regionie, który przestał należeć do Polski w wyniku II rozbioru Rzeczpospolitej i już nigdy później w jej obręb nie powrócił. W latach trzydziestych XX wieku Mikulska wraz z rodziną podzieliła los innych rodaków i rodaczek na terenie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej i musiała uciec z rodzinnych stron przed Armią Czerwoną. Początkowo zamieszkała w Warszawie, gdzie uczyła się dziennikarstwa w tamtejszej szkole wyższej. Już w trakcie nauki zaczęła pisać dla tygodnika literackiego „Prosto z mostu”, następnie pracowała w gazecie „A.B.C”. Podjęła studia na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Filologii Polskiej, które niestety musiała przerwać z powodu wybuchu II wojny światowej. Została wysiedlona z Warszawy i trafiła na pewien czas do niemieckiego obozu pracy.

Pod koniec wojny powróciła do stolicy. Na Pomorze przybyła z Warszawy początkowo jako wysłanniczka „Rzeczpospolitej” i Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik w celu rozpoczęcia wydawania lokalnej gazety. Jak sama wspomniała w 2002 roku, delegacja ta „przeciągnęła się do dzisiejszego dnia” (Woźniak 2004), ale było to zgodne z jej marzeniami i planami o podróżach i ciekawej pracy. Wybrzeżem była zauroczona jeszcze dzięki przedwojennym wakacyjnym wspomnienia. Dlatego zapytana przez prezesa Czytelnika, Jerzego Borejszę, gdzie chciałaby pracować, odpowiedziała bez wahania. Była pierwszą polską dziennikarką obecną w zajętym przez armię radziecką Świnoujściu, a z dachu willi w Sopocie, w której nocowała po drodze z Warszawy, obserwowała ostatnie działania Niemców na Helu. Początkowo zamieszkała w Gdyni, gdzie wiosną 1945 wraz z dwójką dziennikarzy ze Spółdzielni Wydawniczej Czytelnik redagowała publikowany krótko „Biuletyn Bałtycki”. Kilka tygodni później, już w poszerzonym redakcyjnym składzie, ale trudnych powojennych realiach współtworzyła w Gdańsku „Dziennik Bałtycki”. W celu przygotowania pierwszego reportażu do „Dziennika” udała się w towarzystwie redakcyjnej koleżanki na Półwysep Helski tuż po zakończeniu działań wojennych. Wyjazd był brawurowy (podróż „okazją” – ciężarówką z żołnierzami, brak kontaktu z kolegami i koleżankami z redakcji przez kilka dni, podejrzenie zaginięcia), ale przywieziony materiał dotyczący zakończenia działań wojennych bardzo ciekawy. Z „Dziennikiem” była związana praktycznie do 1972 roku, kiedy przeszła na emeryturę. Publikowała w dziale gospodarczo-morskim i miejskim, któremu też przez pewien czas przewodniczyła. Pisała także dla „Głosu Wybrzeża”. Emerytura w jej przypadku nie oznaczała końca pisania.

Jej drugą wielką pasją była filatelistyka, która w połączeniu z pierwszą ‒ dziennikarstwem ‒ zaowocowała współpracą z czasopismem „Filatelista”, a także redagowaniem rubryki filatelistycznej w „Dzienniku Bałtyckim” i „Głosie Wybrzeża”. Zdobyła wiele nagród i odznaczeń, między innymi za zasługi dla regionu i rozwoju dziennikarstwa. Szczególnie warto wspomnieć o Krzyżu Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz o Bursztynowym Notesie – wyróżnieniu za całokształt twórczości przyznawanym przez gdańskie środowisko dziennikarskie, którego była pierwszą w historii laureatką.

W jej życiu ważne miejsce zajmowały też redakcyjne przyjaźnie, nawiązane w pierwszych latach działania „Dziennika Bałtyckiego”. Zmarła 4 sierpnia 2005 roku w wieku 94 lat, dwa miesiące po opublikowaniu ostatniego reportażu, co jest najlepszym dowodem na to, że dziennikarstwo stanowiło bardzo ważną treść jej życia.

Bibliografia
Murawski, K., Kobiety pióra, http://gdanskieminiatury.ikm.gda.pl/wpcontent/uploads/2015/04/Kobiety_piora_poprawione.pdf. Dostęp 2018.10.15.
Truskolaska Maria, [w:] Słownik dziennikarzy i publicystów Pomorza 1945–2005, pod red. G. Bral, A. Kietrys, J. Koziarskiego i in., Gdańsk 2008, s. 176. http://dziennikarze.pomorskie.pl/wp-content/uploads/2013/07/slownik_dziennikarzyipoblicystow_v1.pdf Dostęp 15.10.2018.
Woźniak, T., Dziennikarka numer jeden, [w:] Znani nieznani. Opowieść o gdańszczanach. Część 2, M. Burczycka-Woźniak (pod red.), Gdańsk 2005, s. 152‒157.
Woźniak, T., Rozkaz na całe życie, 2004, http://gdynia.naszemiasto.pl/archiwum/rozkaz-na-cale-zycie,336726,art,t,id,tm.html. Dostęp 15.10.2018.

Autorka: Natalia Lewandowska

Zdjęcie Marii Mikulskiej-Truskolaskiej, za: Słownik dziennikarzy i publicystów Pomorza 1945 – 2005, Gdańsk 2008, zob. http://dziennikarze.pomorskie.pl/wpcontent/uploads/2013/07/slownik_ dziennikarzyipoblicystow_v1.pdf