Nanette Falk-Auerbach

Nanette Falk-Auerbach – światowej sławy pianistka żydowskiego pochodzenia, uczennica Clary Schumann.

Urodziła się 10 marca 1835 roku w Hamburgu. Od najmłodszych lat uczyła się gry na pianinie. Zaczęła koncertować jako siedmiolatka. W tym czasie kobiety pianistki dopiero przecierały szlaki. Uważano, że niektórych utworów grać nie powinny z powodu niewystarczającej siły w dłoniach, a do publicznych występów miał je dyskwalifikować brak „odpowiedniego” wyglądu.

Nanette naukę pobierała między innymi u Clary Schumann. W 1851 roku w jednym z listów do matki swojej uczennicy Schumann pisała, że Nanette technicznie jest gotowa do publicznych występów, ale brakuje jej jeszcze ciepła, duszy, pasji, które przyjdą z wiekiem. Przepowiadała jej karierę doskonałej, odnoszącej sukcesy finansowe nauczycielki.

W kolejnych latach kariera Nanette nabrała rozpędu. Pianistka była znaną interpretatorką Beethovena. Występowała w Hamburgu, Wiedniu, Szczecinie czy Królewcu. Mieszkała między innymi w Paryżu i Berlinie. Jej cztery występy w Gdańsku w 1856 roku zostały bardzo dobrze przyjęte i zrecenzowane.

W 1867 roku wyjechała do siostry mieszkającej w Baltimore w USA. Koncertowała w miastach na Wschodnim Wybrzeżu. W latach 1871–1883 była nauczycielką gry na fortepianie w konserwatorium muzycznym Peabody Institute of The Johns Hopkins University w Mount Vernon w Baltimore. Z jej inicjatywy zaczęto organizować piątkowe, popołudniowe koncerty dla kobiet, na które mogły przychodzić samodzielnie (unescorted).

W 1867 roku poślubiła pochodzącego z Gdańska Josepha Auerbacha, zegarmistrza, bibliotekarza i antykwariusza, syna rabina. Kilka lat później liczba wzmianek na jej temat zmalała, być może z powodu kolejnych ciąż i obowiązków domowych. Około 1883 roku przeniosła się z mężem i trojgiem dzieci do Gdańska. Mieszkała tutaj przez ponad 40 lat, najpierw przy Langgarten 52 (dziś ul. Długie Ogrody), a po śmierci męża – przy Straussgasse 2 (dziś ul. Chłodna).

W Gdańsku występowała na imprezach charytatywnych. Jako solistka w 1905 roku wykonała utwory m.in. Beethovena i Chopina w hali „Borussia” na koncertach na rzecz ofiar masakr Żydów w Rosji. Jej ulubionym zajęciem było studiowanie partytur ze swojej biblioteki. Napisała serię artykułów dla muzeum Schumannów. Tam też znajdują się obecnie jej programy koncertowe, ich recenzje i album z autografami.

Zmarła 19 maja 1928 roku w Gdańsku, o czym informowała nie tylko lokalna prasa, ale także zagraniczne periodyki muzyczne.

Nanette Falk całe życie obracała się wśród najbardziej znanych artystów i artystek. Została bohaterką wiersza napisanego w 1878 roku przez znanego amerykańskiego poetę Sidneya Laniera. W utworze tym Lanier podkreśla jej artyzm. Według wspomnień Haliny Kubaczówny-Dudzińskiej, Nanette Falk pozostawiła pamiętnik, w którym opisała swoje życie i współpracę ze znanymi muzykami epoki. W ostatnich latach przed śmiercią żyła wspomnieniami wielkiej przeszłości.

Jej zdjęcia znalazły się na wystawie Clara Schumann und ihre Schüler, prezentowanej od września 2019 do stycznia 2020 roku w Robert-Schumann-Haus Zwickau.

Bibliografia:
Falk, Nanette, Nannette, verh. Auerbach, Falk-Auerbach, https://www.sophie-drinker-institut.de/falk-nanette. Dostęp: 12.06.2021.
Hildebrand, D.K., Schaaf E.M., Musical Maryland: A History of Song and Performance from the Colonial Period to the Age of Radio, Baltimore 2017.
J.M.N., Nanette Falk-Auerbach (1835–1928), https://www.schumann-portal.de/nanette-falk-auerbach-1371.html. Dostęp: 12.06.2021.
Kubaczówna-Dudzińska, H., Wspomnienie pośmiertne, „Gazeta Gdańska” 1925, nr 121, s. 5, https://pbc.gda.pl/dlibra/publication/15796/edition/12387/content. Dostęp: 12.06.2021.
McCarthy, J., Clara Schumann Letters Discovered in Orchestra Archives, https://philorch.org/your-philorch/learn-more/Blog/clara-schumann-letters-discovered-in-orchestra-archives/. Dostęp: 12.06.2021.
Mme. Auerbach in Dantzig. Former Peabody Student Appears in Concert, „The Sun” 1905, bez numeru, s. 14.
Michalak, J.M., Nanette Falk-Auerbach, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=FALK_NANETTE. Dostęp: 12.06.2021.
M.K., Todesfalle, „Neue Zeitschrift fuer Musik” 1928, Jg 95, s. 466–467, https://archive.org/details/NeueZeitschriftFuerMusik1928Jg95/page/n487/mode/2up. Dostęp: 12.06.2021.

Autorka: Anna Miler
Zdj. Nanette Falk – dzięki uprzejmości Arthur Friedheim Library, Peabody Institute of the Johns Hopkins University

Biogram powstał dzięki współpracy Fundacji Kultury Zbliżenia w ramach Festiwalu Kultury Żydowskiej ZBLIŻENIA, Stowarzyszenia Arteria i Instytutu Kultury Miejskiej.